Bekkenfysiotherapie bij erectieproblemen

Tegenwoordig krijgen steeds meer mannen het advies van de uroloog om voorafgaande aan een volledige prostaatverwijdering naar een bekkenfysiotherapeut te gaan voor bekkenbodemoefeningen. Binnen ’t Centrum Fysiotherapie behandeld Msc Bekkenfysiotherapeute Christel deze patiëntengroep. 

Urineverlies of erectieproblemen
Eén op de vijf mannen kan na de operatie last krijgen van urineverlies en/of erectieproblemen. De oorzaak hiervan is dat op het moment dat de prostaat volledig verwijderd wordt, daarmee óók het stukje plasbuis dat door de prostaat heen loopt wordt verwijderd. De  aansluiting van de plasbuis op de blaas wordt weer hersteld, maar de hoek tussen de blaas en de plasbuis is na de operatie groter geworden. Daarnaast zitten er in de wand van de plasbuis/sluitspier spiertjes die als functie hebben om tijdens buikdruk verhogende momenten (denk aan lachen, niezen en sporten), de blaas goed af te sluiten zodat er geen urine uit de blaas kan lopen. Dit systeem kan na de operatie minder sterk zijn, aangezien deze plasbuis/ sluitspier korter kan worden na de ingreep.

Erectieproblemen na de operatie ontstaan door beschadigingen aan de zenuwen en bloedvaten die bijdragen aan een goede erectie. Deze zenuwen en bloedvaten lopen vlak langs de prostaat en moeten met uiterste precisie losgemaakt worden van de prostaat. Je kunt dit zien als het schillen van een sinaasappel, soms schil je deze heel gemakkelijk en soms gaat dit veel lastiger en trek je wat vruchtvlees mee. Het losmaken van zenuwen en bloedvaten zorgt sowieso voor enige irritatie, maar dat hoeft gelukkig niet te betekenen dat er sprake is van blijvende schade. Het orgasmegevoel blijft gelukkig altijd bestaan.

De bekkenbodemspieren
De bekkenbodemspieren bevinden zich echt op de bodem van het bekken. De spieren ontspringen vanaf het schaambot naar het
staartbeen toe en tussen de twee zitbeenknobbels in. Bij de man zitten er twee openingen in de bekkenbodem, die van de plasbuis en die van de anus. Dit brengt ons meteen bij één van de functies van de bekkenbodemspieren. De bekkenbodem zorgt ervoor dat we continent zijn, dat we zelf kunnen bepalen waar en wanneer we willen plassen of ontlasten. Daarnaast heeft de bekkenbodem een belangrijke ondersteunende functie voor de organen die erbovenop liggen (blaas, prostaat, urineleider en de darmen). Tenslotte speelt de bekkenbodem een rol bij de seksuele functie; het krijgen van een erectie, het vasthouden van de erectie en de zaadlozing.

Zoals u net las kunt u dus urineverlies en/of erectieproblemen overhouden na de operatie. Gelukkig kunnen we de bekkenbodemspieren trainen zodat het urineverlies en de erectieproblemen geminimaliseerd worden en/of zelfs helemaal verdwijnen.

Bekkenfysiotherapie
Bij de bekkenfysiotherapeut krijgt u eerst een uitgebreide uitleg over de spieren. Iedereen heeft bekkenbodemspieren, maar zolang u daar geen klachten van ervaart, bent u zich daar waarschijnlijk niet eens van bewust. Na de operatie verandert dit en is één van de eerste oefeningen het bewust worden van deze spieren.

Zodra u dit onder de knie heeft kunnen we aan de slag, zodat er na de operatie (als de katheter verwijderd is) meteen gestart kan worden met de oefeningen. De bekkenbodemspieren helpen het normale continentiesysteem te ondersteunen. Door de bekkenbodemoefeningen kunnen we de spieren van de plasbuis en het gebied rondom de blaashals trainen en hierdoor kunnen we het urineverlies bij buikdruk verhogende momenten verminderen of soms helemaal verhelpen.

Daarnaast helpen bekkenbodemoefeningen om zuurstofrijker bloed naar de bekkenbodem toe  te voeren en zuurstofarm bloed af te voeren. Hierdoor verbetert niet alleen de functie van de bekkenbodemspieren, maar wordt ook onomkeerbare structurele beschadiging van de zwellichamen geminimaliseerd of voorkomen. Dat is een zeer belangrijk onderdeel bij het voorkomen van erectieproblemen.

De bekkenbodemspieren worden niet alleen getraind door het aanspannen, het goed leren ontspannen van de bekkenbodem is net zo belangrijk. Beide zijn belangrijk voor het continentiesysteem en de erectie. Naast de oefeningen krijgt u van de bekkenfysiotherapeut leefstijladviezen. Deze zijn, indien nodig, gericht op het stoppen met roken, verminderen van alcoholgebruik, afvallen, algehele conditie verbeteren en een gezond dieet. Daarnaast heeft Christel het Next-pro Beweegprogramma Prostaatkanker succesvol afgerond,. Hierin komt naar voren dat bewegen en voorkeuren voor verschillende beweeg/sportvormen erg persoonlijk zijn. De basis van het NEXT-PRO beweegprogramma is het algemene beweegadvies voor mensen met prostaatkanker:

‘Streef naar 150 minuten per week bewegen met behulp van duurtraining, aangevuld met twee sessies van ten minste 15 minuten krachttraining en sprong/torsietraining. Training onder begeleiding is in het algemeen effectiever en kan noodzakelijk zijn in verband met de veiligheid.’

Na de operatie:
Niet alle patiënten komen na de operatie terug bij de bekkenfysiotherapeut. Als u de bekkenbodemoefeningen goed beheerst en
het oefenschema zelfstandig kunt uitoefenen is dit niet noodzakelijk. Maar als u vragen heeft of wanneer de oefeningen niet voldoende helpen, is het van essentieel belang dat u weer een afspraak maakt. Misschien voert u de oefeningen niet goed uit, spant u de bekkenbodemspieren juist te hard of te zacht aan. Dit zou heel goed kunnen want de bekkenbodemspieren zijn één van de moeilijkste spiergroepen om te trainen in ons lichaam.

Wanneer de bekkenbodemoefeningen niet voldoende helpen, heeft de bekkenfysiotherapeut nog een aantal andere hulpmiddelen voor u. Dit zijn behandelingen met myofeedback of elektrostimulatie. Tijdens een myofeedback behandeling wordt de spierspanning van de bekkenbodemspieren gemeten en op een computerscherm weergegeven. Door visuele en auditieve prikkeling kunnen de bekkenbodemoefeningen veel gerichter uitgevoerd worden.

Elektrostimulatie is een niet pijnlijke vorm van spierprikkelen en kan uitermate geschikt werken bij het leren aan- en ontspannen van de bekkenbodemspieren. Daarnaast zorgt het ook voor een verbetering van de doorbloeding.

De MAPLe wordt binnen de praktijk hiervoor ingezet. Christel is tevens MAPle-specialist